เจาะลึกการประเมินความเสี่ยงการปนเปื้อนสารเคมีในผลิตภัณฑ์อาหาร In-depth Analysis of Chemical Contamination in Food Products Risk Assessment
269 Views |
เจาะลึกการประเมินความเสี่ยงการปนเปื้อนสารเคมีในผลิตภัณฑ์อาหาร
In-depth Analysis of Chemical Contamination in Food Products Risk Assessment
By: ผศ.ดร. ปรัญรัชต์ ธนวิยุทธ์ภัคดี
Asst.Prof. Pharrunrat Tanaviyutpakdee, Ph.D.
Institute of Nutrition
Mahidol University
pharrunrat.tan@mahidol.ac.th
การประเมินความเสี่ยง (Risk Assessment) หมายถึง กระบวนการประเมินโอกาสที่จะเกิดผลเสียต่อสุขภาพของมนุษย์จากการได้รับสารเคมี โดยผลของการประเมินความเสี่ยงถือเป็นข้อมูลสำคัญที่ผู้บริหารความเสี่ยง (Risk Manager) จะนำมาใช้ประกอบการตัดสินใจก่อนดำเนินการใดๆ เพื่อลดปริมาณและการปนเปื้อนของสารเคมีในผลิตภัณฑ์อาหารให้อยู่ในระดับที่ปลอดภัย
4 ขั้นตอนของการประเมินความเสี่ยงการปนเปื้อนสารเคมี
1) Hazard Identification เป็นการรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล เพื่อระบุว่าหากร่างกายได้รับสารเคมีใดๆ จะส่งผลเสียต่อสุขภาพอย่างไร เนื่องจากมีสารเคมีเพียงไม่กี่ชนิดเท่านั้นที่มีข้อมูลความเป็นพิษในมนุษย์อย่างแน่ชัด หากไม่พบหลักฐานว่าสารเคมีดังกล่าวก่อให้เกิดผลเสียต่อสุขภาพ กระบวนการประเมินความเสี่ยงจะสิ้นสุดในขั้นตอนนี้
2) Hazard Characterization หรือ Dose-Response Assessment เป็นการวิเคราะห์ข้อมูลจากการศึกษาการเกิดพิษของสารที่ใช้ในการศึกษา รวมถึงศึกษาการตอบสนอง โดยข้อมูลส่วนใหญ่ได้มาจากการศึกษาในสัตว์ทดลอง และอาจมีบางส่วนที่ได้จากการศึกษาในมนุษย์
3) Exposure Assessment เป็นการประเมินการได้รับสารเคมี ในขั้นตอนนี้ถือว่ามีความสำคัญอย่างมากต่อการประเมินความเสี่ยง เนื่องจากความเป็นพิษของสารเคมีจะไม่เกิดขึ้นหากไม่ได้รับสารนั้นเข้าสู่ร่างกาย และความรุนแรงของความเป็นพิษขึ้นอยู่กับปริมาณของสารที่ได้รับเข้าสู่ร่างกาย
4) Risk Characterization เป็นการเปรียบเทียบสารเคมีจากการประเมินการได้รับสัมผัส (Exposure Assessment) จากขั้นตอนที่ 3 กับค่าอ้างอิงของการสัมผัสสารเคมีในระดับที่ไม่เป็นอันตรายซึ่งได้มาจากขั้นตอนที่ 2 (Hazard Characterization)
การประเมินความเสี่ยงการปนเปื้อนผลิตภัณฑ์อาหารเป็นเครื่องมือสำคัญของระบบความปลอดภัยอาหาร (Food Safety System) ซึ่งต้องอาศัยความร่วมมือระหว่างนักวิทยาศาสตร์ นักพิษวิทยา นักโภชนาการ นักวิเคราะห์อาหาร และผู้กำหนดนโยบาย เพื่อป้องกันผลกระทบต่อสุขภาพและสร้างความมั่นใจให้แก่ผู้บริโภค
Risk assessment refers to the process of evaluating the likelihood of adverse health effects in humans from exposure to chemicals. The outcome of a risk assessment provides critical information that risk managers use to support decision-making before implementing measures to reduce the amount and contamination of chemicals in food, ensuring it is safe for consumption.
4 Steps of Chemical Contamination Risk Assessment
1) Hazard Identification involves collecting and analyzing data to determine how exposure to any chemical may adversely affect human health. As only a limited number of chemicals have well-established toxicological data in humans. If no evidence is found that the substance causes adverse health effects, the risk assessment process will terminate at this stage.
2) Hazard Characterization, or Dose-Response Assessment, is the stage of analyzing data from toxicity testing of a substance used in the study and the corresponding biological response observed. Most available data are derived from animal studies, with some originating from human studies
3) Exposure Assessment is the evaluation of the extent to which a chemical is taken into the body. This step is of critical importance in risk assessment, as chemical toxicity will not occur without exposure, and the severity of toxic effects depends on the amount of the chemical received.
4) Risk Characterization is the process of comparing the estimated chemical exposure obtained from Exposure Assessment (Step 3) with the reference value for a safe level of exposure derived from Hazard Characterization (Step 2).
The risk assessment of chemical contamination in food products is a vital component of the food safety system, requiring collaboration among scientists, toxicologists, nutritionists, food analysts, and policymakers to prevent adverse health effects and ensure consumer confidence.
