เสริมพลังสมองและปรับสมดุลอารมณ์ด้วยสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกาย Power Up Your Mind: Nutrients for Brain and Emotional Well-being

เสริมพลังสมองและปรับสมดุลอารมณ์ด้วยสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกาย
Power Up Your Mind: Nutrients for Brain and Emotional Well-being

By:      ผศ.ดร. ดลพร ว่องไวเวช
Asst.Prof. Donporn Wongwaiwech, Ph.D.
Faculty of Science and Agricultural Technology
Rajamangala University of Technology Lanna Tak
donporn@rmutl.ac.th

รศ.ดร. มณฑนา วีระวัฒนากร
Assoc.Prof. Monthana Weerawatanakorn, Ph.D.
Faculty of Agriculture, Natural Resources and Environment
Naresuan University   
monthanac@nu.ac.th


สุภัตรา สิริสถิรสุนทร
Suphattra Sirisathirasunthon
Faculty of Science and Agricultural Technology
Rajamangala University of Technology Lanna Tak
suphattra.si@rmutl.ac.th

 
สารอาหารบางชนิดมีบทบาทในการควบคุมอารมณ์และการทำงานของสมอง อาทิ

แมกนีเซียม
          แมกนีเซียมมีบทบาทในการควบคุมการไหลของแคลเซียมผ่านช่องสัญญาณแคลเซียมในเซลล์ประสาท (Neuronal calcium channels) และมีส่วนในการควบคุมการผลิตไนตริกออกไซด์ในเซลล์ประสาท ซึ่งมีผลต่อการทำงานของระบบประสาท หากสมองขาดแมกนีเซียม เซลล์ประสาทอาจเสียหาย และแสดงอาการออกมาในรูปของภาวะซึมเศร้า มีสมมติฐานว่า การเสริมแมกนีเซียมอาจช่วยรักษาภาวะซึมเศร้าที่เกิดจากการขาดแมกนีเซียมในเซลล์ประสาท โดยสาเหตุของภาวะขาดแมกนีเซียมในสมองอาจมาจากฮอร์โมนความเครียด การบริโภคแคลเซียมมากเกินไป หรือการขาดแมกนีเซียมจากอาหาร

กรดไขมันโอเมกา-3
          กรดไขมันโอเมกา-3 เป็นกรดไขมันไม่อิ่มตัวเชิงซ้อนที่มีบทบาทสำคัญต่อกระบวนการทางสรีรวิทยาหลายประการในระบบประสาท ซึ่งครอบคลุมตั้งแต่การสร้างเซลล์ประสาทใหม่ (Neurogenesis) การส่งผ่านสัญญาณประสาท (Neurotransmission) ไปจนถึงการควบคุมกระบวนการอักเสบในระบบประสาท (Neuroinflammation) ด้วยเหตุนี้ กรดไขมันโอเมกา-3 จึงมีความจำเป็นต่อพัฒนาการการทำงานและความเสื่อมตามวัยของสมอง

แอล-ธีอะนีน
          แอล-ธีอะนีน (L-theanine) เป็นกรดอะมิโนธรรมชาติที่พบในต้นชา โดยถูกสร้างขึ้นจากรากของพืช และลำเลียงไปสะสมที่ส่วนยอดอ่อน ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา แอล-ธีอะนีนได้รับความสนใจจากนักวิจัย เนื่องจากพบว่ามีผลต่อสมองในแง่ของการผ่อนคลายและลดความเครียด โดยแอล-ธีอะนีนสามารถผ่านแนวกั้นเลือดและสมอง (Blood-brain barrier) ได้ภายใน 30 นาทีภายหลังจากการบริโภค โดย 1 ในงานวิจัยที่ตีพิมพ์ในประเทศญี่ปุ่นและมีการทบทวนในวารสารภาษาอังกฤษ พบว่าแอล-ธีอะนีนช่วยเพิ่มคลื่นสมองอัลฟา (Alpha waves) ซึ่งสัมพันธ์กับภาวะผ่อนคลายและสมาธิ

โพรไบโอติกส์และพรีไบโอติกส์
          จุลชีพในลำไส้ (Gut microbiota) เป็นระบบนิเวศที่ซับซ้อนซึ่งคาดว่าประกอบด้วยจุลินทรีย์ประมาณ 100 ล้านล้านตัว และมีจำนวนยีนรวมประมาณ 3.3 ล้านยีน ซึ่งมากกว่าจำนวนยีนของมนุษย์ประมาณ 150 เท่า อีกทั้งยังประกอบด้วยจุลชีพที่หลากหลายมากกว่า 1,000 สายพันธุ์ โดยกลไกที่เรียกว่า “gut-brain axis” หรือระบบการเชื่อมต่อสองทางระหว่างลำไส้และสมองซึ่งเป็นระบบที่แสดงถึงความสัมพันธ์แบบสองทางระหว่างระบบทางเดินอาหารกับระบบประสาทส่วนกลาง โดยมีช่องทางการสื่อสารหลายรูปแบบ ทั้งผ่านระบบประสาทอัตโนมัติและเส้นประสาทวากัส (Vagus nerve)

วิตามินดี
          วิตามินดีมีบทบาทในหลายกระบวนการทางระบบประสาท ได้แก่ การพัฒนาระบบประสาท (Neurodevelopment) การปกป้องเซลล์ประสาท (Neuroprotection) ความยืดหยุ่นของระบบประสาท (Neuroplasticity) การควบคุมการทำงานของระบบประสาท (Neuromodulation)

Certain nutrients play a vital role in regulating mood and supporting brain function, including:

Magnesium
          Magnesium regulates calcium flow through neuronal calcium channels and supports nitric oxide production in nerve cells, thereby influencing nervous system function. A deficiency of magnesium in the brain can lead to neuronal damage and manifest as depression. Magnesium supplementation may help treat depression resulting from such a deficiency. Contributing factors include stress hormones, excessive calcium intake, and insufficient dietary magnesium.

Omega-3 Fatty Acids
          Omega-3 fatty acids are polyunsaturated fats essential for numerous nervous system functions, including neurogenesis (the formation of new neurons), neurotransmission, and the regulation of neuroinflammation. These functions make omega-3 critical for brain development, function, and healthy aging.

L-Theanine
          L-theanine, a natural amino acid found in tea plants, is synthesized in the roots and accumulates in young shoots. Recently, it has gained attention for its brain benefits, particularly for promoting relaxation and reducing stress. L-theanine crosses the blood-brain barrier within 30 minutes after ingestion. A Japanese study, published in an English journal, showed that it increases alpha brain waves, which are associated with a state of relaxation and concentration.

Probiotics and Prebiotics
          The gut microbiota is a complex ecosystem containing about 100 trillion microorganisms with roughly 3.3 million genes—approximately 150 times more than that of the human genome. This diverse community includes over 1,000 species. The “gut-brain axis” is a bidirectional communication system linking the gut and brain, involving pathways such as the autonomic nervous system and the vagus nerve.

Vitamin D
          Evidence confirms that vitamin D plays a role in several neurological processes, including neurodevelopment, neuroprotection, neuroplasticity, and neuromodulation.