บทบาทของอาหารฟังก์ชันกับการส่งเสริมสุขภาพที่หลากหลาย The Role of Functional Foods in Promoting Various Aspects of Health

บทบาทของอาหารฟังก์ชันกับการส่งเสริมสุขภาพที่หลากหลาย
The Role of Functional Foods in Promoting Various Aspects of Health

By:   ดร. สินี ศิริคูณ
Sinee Siricoon, Ph.D.
Expert Centre of Innovative Herbal Products (InnoHerb)
Thailand Institute of Scientific and Technological Research (TISTR)
sinee@tistr.or.th

การจำแนกประเภทของอาหารฟังก์ชัน
     มีผู้ให้คำนิยามอาหารฟังก์ชันเอาไว้มากมาย ซึ่งในบทความนี้จะกล่าวถึงคำนิยามของ International Food Information Council (IFIC) ที่กล่าวว่า “อาหารฟังก์ชัน คือ อาหารหรือส่วนของอาหารที่ให้ประโยชน์ต่อสุขภาพนอกเหนือจากโภชนาการพื้นฐานที่ได้รับจากอาหารในชีวิตประจำวัน และอาจลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคได้” โดยอาหารฟังก์ชัน สามารถแบ่งได้เป็น 6 ประเภทตามการจำแนกของ Boye (2015) อันได้แก่

1. Basic products หมายถึง อาหารตามธรรมชาติที่ประกอบด้วยสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพในปริมาณสูง

2. Processed foods หมายถึง อาหารที่ผ่านการแปรรูปด้วยกระบวนการต่างๆ จนมีสภาพเปลี่ยนแปลงไปจากเดิมที่เป็นอยู่ตามธรรมชาติ แต่ยังมีสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพคงอยู่เหมือนเดิม

3. Fortified products หมายถึง อาหารที่มีการเติมสารอาหารที่เดิมมีอยู่แล้วให้เพิ่มสูงขึ้น

4. Enriched products หมายถึง อาหารที่มีการเพิ่มสารอาหารหรือองค์ประกอบใหม่ ซึ่งปกติไม่มีอยู่ในอาหารนั้น

5. Enhanced products หมายถึง อาหารที่มีการเน้นให้มีสารออกฤทธิ์เชิงหน้าที่หรือสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพในปริมาณสูง ซึ่งอาจทำได้หลายวิธี ไม่ว่าจะเป็นการให้อาหารสัตว์ด้วยสูตรที่เฉพาะเจาะจง หรือการดัดแปรพันธุกรรม (GMOs)

6. Altered products หมายถึง อาหารที่มีการแทนที่ส่วนประกอบที่เป็นอันตรายต่อร่างกายหรือส่วนประกอบที่ไม่ต้องการด้วยสารอื่นที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ

ความหลากหลายของผลิตภัณฑ์อาหารและเครื่องดื่มฟังก์ชัน
      ปัจจุบัน ผลิตภัณฑ์อาหารและเครื่องดื่มฟังก์ชัน (Functional food and drink) ในท้องตลาดมีหลากหลายประเภท โดยอาจแบ่งตามฟังก์ชันของผลิตภัณฑ์ เช่น

- ช่วยในการนอนหลับ
- ช่วยควบคุมน้ำหนัก
- ช่วยส่งเสริมพลังงาน
- ช่วยลดความเครียด
- ช่วยบำรุงสมอง
- ช่วยส่งเสริมระบบย่อยอาหาร

เตรียมพร้อมก่อนประยุกต์ใช้สารสกัดใหม่ในอาหารฟังก์ชัน
     หากต้องการเติมสารสำคัญเชิงหน้าที่ (Functional ingredients) ที่ยังไม่มีการระบุในมาตรฐานของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ในการวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์อาหารและเครื่องดื่มฟังก์ชัน มีความจำเป็นที่จะต้องวิเคราะห์คุณสมบัติต่างๆ ก่อนจะนำไปใช้ในเชิงพาณิชย์ เมื่อได้ผลการทดสอบฤทธิ์ทางชีวภาพแล้ว จะต้องนำไปทดสอบทางด้านพิษวิทยาและการประเมินความปลอดภัยของสารสกัดและ/หรือผลิตภัณฑ์ เพื่อวิเคราะห์ว่าสารสกัดและ/หรือผลิตภัณฑ์ดังกล่าวมีความเป็นพิษต่อร่างกายมากน้อยเพียงใด เมื่อทำการทดสอบทั้งหมดเสร็จสิ้นจึงจะสามารถนำหลักฐานการทดสอบทั้งหมดไปยื่นกับทาง อย. เพื่อขออนุญาตจำหน่ายสารสกัดและ/หรือผลิตภัณฑ์ได้ต่อไป

Classification of Functional Foods
     There are many definitions of functional food. According to the International Food Information Council (IFIC), this article will discuss the definition: "Functional food is a food or part of a food that provides health benefits beyond the basic nutrition provided by everyday food and may reduce the risk of disease." They can be divided into 6 types according to Boye's (2015) classification:

1. Basic products refer to natural foods containing high amounts of biologically active substances.

2. Processed foods refer to food that has undergone various processes, altering its natural state. However, some biologically active substances may remain.

3. Fortified products refer to foods with added nutrient components.

4. Enriched products refer to food that has additional nutrients or components that are not normally present in that food.

5. Enhanced products refer to foods that are emphasized to contain high amounts of functionally active or biologically active substances. This can be achieved through various methods, whether by feeding animals a specific formula or through genetic modification (GMOs).

6. Altered products refer to foods that replace components harmful to the body or unwanted components with other substances beneficial to health.

Variety of Functional Food and Beverage Products
     Currently, many functional food and beverage products are on the market. They may be divided according to the function of the product, such as:

- sleep support

- weight control benefits

- help promote energy

- help reduce stress

- help nourish the brain

- promote digestive health

Prepare Thoroughly before Apply Novel Ingredients into Functional Foods
     For the application of functional ingredients not yet specified in the standards of the Food and Drug Administration (FDA) in the research and development of functional food and beverage products, it is necessary to analyze their various properties before commercial use. Afterward, the ingredients must assess the toxicology and safety to analyze their potential toxicity to the body. Upon completion of all testing, the evidence can be submitted to the FDA to request permission to sell the ingredient or product.