Scaling Thai Culinary Heritage for International Opportunities ต่อยอดอาหารท้องถิ่นไทยสู่การสร้างโอกาสในตลาดสากล

Scaling Thai Culinary Heritage for International Opportunities ต่อยอดอาหารท้องถิ่นไทยสู่การสร้างโอกาสในตลาดสากล

          นิตยสารฟู้ด โฟกัส ไทยแลนด์ ฉบับเดือนมิถุนายนนี้ เราได้มีโอกาสสัมภาษณ์ ผศ.ดร.ชิตาพัณณ์ ใบงิ้ว ผู้อำนวยการศูนย์นวัตกรรมอาหารและบรรจุภัณฑ์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เกี่ยวกับมุมมองและแนวทางการขับเคลื่อนในการพัฒนาผลิตภัณฑ์อาหารท้องถิ่นของประเทศไทยให้สามารถก้าวสู่ตลาดสากลได้อย่างมีศักยภาพและยั่งยืน

อุปสรรคสำคัญในการยกระดับผลิตภัณฑ์อาหารท้องถิ่นสู่สากล
          หากผู้ประกอบการ SMEs ต้องการที่จะยกระดับผลิตภัณฑ์อาหารท้องถิ่นให้สามารถแข่งขันในระดับสากลย่อมต้องเผชิญกับความท้าทายอยู่ไม่น้อย ผศ.ดร. ชิตาพัณณ์ ใบงิ้ว กล่าวว่า แม้ว่าผู้ประกอบการในชุมชนต่างๆ จะมีสูตรอาหารดั้งเดิมที่มีรสชาติเป็นเอกลักษณ์ แต่อุปสรรคสำคัญมักอยู่ที่การขาดความรู้ด้านเทคโนโลยีการแปรรูปอาหาร การควบคุมคุณภาพ รวมถึงข้อกำหนดทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการส่งออกผลิตภัณฑ์ ซึ่งล้วนเป็นปัจจัยสำคัญต่อการผลิตสินค้าให้ได้มาตรฐานสำหรับตลาดต่างประเทศ

          นอกจากนี้ เทคโนโลยีที่มีความล้ำสมัยมากจนเกินไปอาจจะยังไม่เหมาะสมกับขนาดและบริบทของผู้ประกอบการรายย่อยหรือระดับชุมชน ทั้งในด้านของต้นทุนและการลงทุน การดูแลรักษาเครื่องจักร และความเชี่ยวชาญทางเทคนิค หากไม่มีการออกแบบเทคโนโลยีให้เหมาะสมกับบริบทดังกล่าว ก็อาจไม่สามารถนำไปสู่การผลิตในเชิงพาณิชย์ได้

          ขณะเดียวกัน แนวคิดการพัฒนาผลิตภัณฑ์ท้องถิ่นอาจมีความน่าสนใจ แต่มักไม่สอดคล้องกับพฤติกรรมของผู้บริโภค รวมถึงผู้ประกอบการบางรายอาจไม่สามารถสื่อสารเรื่องราวของผลิตภัณฑ์ซึ่งจะช่วยสร้างคุณค่าและแรงจูงใจในการเลือกซื้อสินค้าได้ ซึ่งถือเป็นอุปสรรคที่สำคัญในการขยายตลาดผลิตภัณฑ์สู่สากล

การเพิ่มมูลค่าอาหารท้องถิ่นด้วย ‘เทคโนโลยีและนวัตกรรม’
          เทคโนโลยีการแปรรูปอาหารสมัยใหม่มีส่วนช่วยอย่างมากในการรักษารสชาติและคุณค่าทางโภชนาการของอาหารท้องถิ่นให้ดียิ่งขึ้น นอกจากนี้ เทคโนโลยียังสามารถนำมาใช้ในการตรวจสอบและควบคุมคุณภาพของวัตถุดิบได้ตั้งแต่แหล่งผลิตไปจนถึงกระบวนการแปรรูป โดยเฉพาะการจัดทำมาตรฐานความปลอดภัยซึ่งถือเป็นสิ่งที่จำเป็นสำหรับผลิตภัณฑ์ส่งออก

          ประเด็นถัดมา คือ การใช้นวัตกรรมที่จะช่วยยกระดับอาหารพื้นบ้านธรรมดาให้กลายเป็นผลิตภัณฑ์ที่ทันสมัยและน่าสนใจยิ่งขึ้น เช่น การพัฒนาผลิตภัณฑ์ขนมขบเคี้ยวเพื่อสุขภาพจาก "ข้าวหนุกงา" ซึ่งเป็นอาหารพื้นเมืองของทางภาคเหนือ นอกจากนี้ ต้องมีการพัฒนาผลิตภัณฑ์อาหารพร้อมรับประทานที่สอดคล้องกับไลฟ์สไตล์คนรุ่นใหม่ หรือแม้แต่การออกแบบบรรจุภัณฑ์ให้มีความสวยงามและสามารถบอกเล่าเรื่องราวของท้องถิ่นได้อย่างน่าสนใจ สิ่งเหล่านี้ล้วนช่วยสร้างเพิ่มมูลค่าให้กับผลิตภัณฑ์ได้อย่างมีนัยสำคัญ

          หลังจากที่อาหารท้องถิ่นได้รับการปรับภาพลักษณ์แบรนด์ให้ทันสมัยและน่าสนใจมากยิ่งขึ้นแล้ว การเลือกใช้วิธีทำการตลาดผ่านช่องทางดิจิทัลถือเป็นแนวทางที่น่าสนใจในการประชาสัมพันธ์สินค้าให้เป็นที่รู้จักมากขึ้นโดยเฉพาะในตลาดต่างประเทศ นอกจากนี้ ยังมีโอกาสสำคัญอีกประการหนึ่ง คือ กลุ่มนักท่องเที่ยว ซึ่งมักให้ความสนใจกับอาหารท้องถิ่นในฐานะตัวแทนของวัฒนธรรม ไม่ว่าจะเป็นการได้ลิ้มรสอาหารพื้นเมืองที่มีเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น หรือการเลือกซื้อสินค้าเพื่อเป็นของฝาก หากสามารถพัฒนาผลิตภัณฑ์อาหารท้องถิ่นให้มีอายุการเก็บรักษาที่เหมาะสม ควบคู่กับการออกแบบบรรจุภัณฑ์ให้มีความปลอดภัย ใช้งานสะดวก และเหมาะสำหรับการพกพา ก็จะช่วยเพิ่มศักยภาพในการขยายตลาดทั้งในและต่างประเทศได้อย่างมหาศาล

          In the June issue of Food Focus Thailand magazine, we had the opportunity to speak with Asst. Prof. Dr. Shitapan Bai-Ngew, Director of the Food Innovation and Packaging Center (FIN) at Chiang Mai University. She shared her insights and strategic approaches for driving the development of Thai local food products toward global competitiveness and long-term sustainability.

Key Obstacles in Elevating Local Foods for Global Markets
          SMEs aiming to bring local food products to the global stage face numerous challenges. Asst. Prof. Dr. Shitapan Bai-Ngew noted that many communities possess unique, traditional recipes. The main barriers often lie in a lack of knowledge regarding food processing technologies, quality control, and legal requirements for food exports—all crucial factors for meeting international standards.

          Moreover, overly advanced technologies may not suit the scale and context of small or community-based producers due to costs, investment needs, machine maintenance, and technical know-how. Without technology designed to fit their context, commercialization becomes difficult.

          Additionally, while ideas for local product development may be appealing, they often do not align with consumer behavior. While some entrepreneurs also struggle to effectively communicate the story behind their products—a key factor in building value and consumer motivation—thus limiting market expansion internationally.

Adding Value to Local Foods through Technology and Innovation
          Modern food processing technologies play a major role in preserving both the taste and nutritional value of local dishes. These technologies also support quality control—from raw material sourcing to processing—especially in establishing food safety standards, which are essential for exports.

          Another important aspect is using innovation to modernize and appeal to traditional foods, such as transforming “Khao Nook Nga” (a traditional northern snack) into a modern, healthy snack. Ready-to-eat foods tailored for modern lifestyles and well-designed packaging that conveys cultural stories can also significantly increase product value.

          After rebranding to appear more modern and appealing, utilizing digital marketing channels becomes an effective strategy to promote these products and enhance their visibility—especially in international markets. Another significant opportunity lies with tourists, who often show interest in local food as a cultural representation. This includes experiencing unique regional flavors or purchasing products as souvenirs. If local food products can be developed with appropriate shelf life, along with packaging that is safe, convenient, and suitable for transport, the potential to expand into both domestic and international markets increases greatly.